బ్లూ ఎకానమీ 2.0 అనేది సముద్ర వనరులను ఆర్థిక వృద్ధికి ఉపయోగించుకోవడంపై దృష్టి సారించిన సాంప్రదాయ నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క అభివృద్ధి చెందిన రూపం. కొత్త వెర్షన్ సుస్థిరత మరియు వాతావరణ మార్పులకు అనుగుణ్యతపై బలమైన దృష్టిని కలిగి ఉంది.
బ్లూ ఎకానమీ 2.0 యొక్క ప్రధాన లక్షణాలు:
- వాతావరణ-స్నేహపూర్వక విధానం: సముద్ర పర్యావరణ వ్యవస్థల రక్షణ మరియు కార్బన్ ఉద్గారాల తగ్గింపుకు ప్రాధాన్యతనిస్తుంది.
- పునరుద్ధరణ మరియు అనుసరణ: దెబ్బతిన్న సముద్ర ఆవాసాల పునరుద్ధరణ మరియు వాతావరణ మార్పుల ప్రభావాలకు నిరోధకతను పెంపొందించడంపై దృష్టి సారిస్తుంది.
- జలచర పెంపకం మరియు తీరప్రాంత జలచర పెంపకం విస్తరణ: అడవి చేపల నిల్వలపై ఒత్తిడిని తగ్గించడానికి సుస్థిర సముద్ర ఆహార ఉత్పత్తిని ప్రోత్సహిస్తుంది.
- సుస్థిర పర్యాటకం: పర్యావరణ ప్రభావాన్ని తగ్గించే పర్యావరణ-స్నేహపూర్వక పర్యాటక పద్ధతులను ప్రోత్సహిస్తుంది.
- సముద్ర ఆధారిత పునరుత్పాదక శక్తి: తరంగాలు, ప్రవాహాలు మరియు సముద్రపు గాలుల నుండి శుభ్ర శక్తిని ఉత్పత్తి చేసే అవకాశాలను అన్వేషిస్తుంది.
- బ్లూ కార్బన్: కార్బన్ నిల్వలో సముద్ర పర్యావరణ వ్యవస్థల పాత్రను గుర్తిస్తుంది మరియు వాటి సంరక్షణను ప్రోత్సహిస్తుంది.
నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ 2.0పై భారతదేశం దృష్టి:
భారతదేశం ఆర్థిక వృద్ధికి ప్రధాన ప్రేరణగా నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థను గుర్తించింది మరియు సుస్థిర సముద్ర అభివృద్ధిని ప్రోత్సహించడానికి అనేక చర్యలను ప్రవేశపెట్టింది. నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ 2.0 విధానం:
తీరప్రాంత సంఘాల్లో ఉద్యోగాలు మరియు జీవనోపాధిని సృష్టించడం. సుస్థిర చేపలు మరియు జలచర పెంపకం ద్వారా ఆహార భద్రతను మెరుగుపరచడం. సముద్ర జీవవైవిధ్యం మరియు పర్యావరణ వ్యవస్థలను రక్షించడం.
భారతదేశం యొక్క వాతావరణ మార్పుల తగ్గింపు మరియు అనుసరణ లక్ష్యాలకు దోహదం చేయడం. సమగ్రమైన మరియు సుస్థిరమైన విధానాన్ని అవలంబించడం ద్వారా, భారతదేశం భవిష్యత్ తరాల కోసం సముద్ర ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుతూ తన విస్తారమైన తీరప్రాంతం యొక్క పూర్తి సామర్థ్యాన్ని విడుదల చేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
- సముద్రపు మంచు పరిశోధన: భారతదేశం తన సముద్రపు మంచు వనరులను అధ్యయనం చేసి, వాటిని సుస్థిరంగా ఉపయోగించుకోవడంపై దృష్టి సారిస్తోంది.
- సముద్రపు గొర్రెల పెంపకం: తీరప్రాంత ప్రాంతాల్లో నివసించే ప్రజలకు జీవనోపాధిని కల్పించడానికి సముద్రపు గొర్రెల పెంపకాన్ని ప్రోత్సహిస్తున్నారు.
- సముద్రపు పునరుత్పాదక శక్తి: సముద్రపు తరంగాలు మరియు గాలుల నుండి శక్తిని ఉత్పత్తి చేయడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు.
- సముద్రపు పర్యాటకం: సముద్రపు పర్యాటకాన్ని ప్రోత్సహిస్తూ, అదే సమయంలో పర్యావరణాన్ని రక్షించే చర్యలు తీసుకుంటున్నారు.
నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ 2.0 ను ఎవరు ప్రారంభిస్తారు?
సాధారణంగా, నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ 2.0 ను ప్రారంభించడంలో ప్రభుత్వం కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. అయితే, ఇది ప్రభుత్వం, ప్రైవేట్ రంగం మరియు సమాజం యొక్క సహకారంతో ప్రారంభించబడుతుంది.
- నీతి రూపకర్తలుగా, ప్రభుత్వం సముద్ర సంరక్షణ మరియు అభివృద్ధికి సంబంధించిన చట్టాలు, నిబంధనలు మరియు ప్రోత్సాహకాలను రూపొందిస్తుంది.
- సముద్ర ఆధారిత ప్రాజెక్టులకు పెట్టుబడులు పెట్టడం, సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అభివృద్ధి చేయడం మరియు ఉద్యోగాలను సృష్టించడం ద్వారా ప్రైవేట్ రంగం పాల్గొంటుంది.
- స్థానిక ప్రజలు, చేపలు పట్టేవారు, పర్యాటక రంగం వంటివారు సముద్ర సంరక్షణ మరియు సుస్థిర అభివృద్ధిలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తారు.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ 2.0 సవాళ్లు:
సముద్రపు ఉష్ణోగ్రతలు పెరగడం, సముద్రపు ఆమ్లత పెరగడం వంటి వాతావరణ మార్పుల ప్రభావాలను ఎదుర్కోవడం.
నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ 2.0 అనేది అద్భుతమైన ఆలోచన, కానీ దాని అమలులో కొన్ని సవాళ్లు ఉన్నాయి:
ప్లాస్టిక్, రసాయనాలు మరియు ఇతర కాలుష్య కారకాలు సముద్ర జీవనాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయి.
అధికంగా చేపలను వేటాడడం వల్ల సముద్ర జీవ వైవిధ్యం తగ్గుతుంది.
సముద్ర ఉష్ణోగ్రతలు పెరగడం, సముద్ర స్థాయి పెరగడం వంటివి సముద్ర జీవనానికి ముప్పు.
ఆర్థిక సవాళ్లు:
సముద్ర ఆధారిత ప్రాజెక్టులకు భారీ పెట్టుబడి అవసరం. అధునాతన సాంకేతిక పరిజ్ఞానం అవసరం, ఇది అన్ని చోట్ల అందుబాటులో ఉండదు. సముద్ర ఉత్పత్తులకు స్థిరమైన మార్కెట్‌ను కనుగొనడం కష్టం.
ప్రభుత్వ విధానాలు:
వివిధ ప్రభుత్వ శాఖల మధ్య సమన్వయం లేకపోవడం. స్పష్టమైన మరియు స్థిరమైన నీతి నిర్ణయాలు లేకపోవడం. ప్రభుత్వం ప్రణాళికలను సమర్థవంతంగా అమలు చేయడంలో సవాళ్లు ఎదుర్కొంటుంది.
ఇతర సవాళ్లు:
స్థానిక ప్రజలను సముద్ర సంరక్షణ మరియు అభివృద్ధిలో భాగస్వామ్యం చేయడం. సముద్ర సమస్యలను పరిష్కరించడానికి అంతర్జాతీయ సహకారం అవసరం. ఈ సవాళ్లను అధిగమించడానికి, ప్రభుత్వం, ప్రైవేట్ రంగం మరియు సమాజం కలిసి పనిచేయాలి. సుస్థిరమైన నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థను నిర్మించడానికి సమగ్రమైన విధానం అవసరం.
మహిళా సమ్మాన్ సేవింగ్స్ సర్టిఫికేట్ : Mahila Samman Savings Certificate (MSSC)
